W przypadku zbóż jarych cały cykl życiowy zawiera się w jednym okresie wegetacyjnym. Sprawia to, że charakteryzują się mniejszymi wymaganiami ale również niższym poziomem plonowania a w efekcie mniejszeą popularnością niż zboża ozime. Ponadto na skutek coraz częstszych i dotkliwszych niedoborów wilgoci, sugeruje się rolnikom zwiększanie areału zbóż ozimych co będzie pogłębiało jeszcze dysproporcję.
W województwie podkarpackim spośród zbóż jarych dużym powodzeniem cieszą się – owies
i jęczmień. Decydując się na wysiew tych zbóż, warto pamiętać nie tylko
o właściwej agrotechnice ale również o potenjale tkwiącym w genetycznych predyspozycjach roślin czyli doborze odmian i stosowaniu materiału siewnego dobrej jakości.
Na polu doświadczalnym Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Boguchwale co rocznie zakładana jest kolekcja odmian zbóż, w tym jęczmienia jarego
i owsa. Poletka są dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Podkarpaccy rolnicy mają możliwość obserwacji oraz porównania odmian, również najnowszych w trakcie wegetacji.
W 2020r. w kolekcji znalazło się 24 odmiany jęczmienia jarego i 10 odmian owsa. Przedplon stanowił rzepak ozimy a uprawa roli obejmowała następujące zabiegi - podorywka: (talerzowanie), uprawa agregatem (brona + wałek), rozdrobnienie poplonów, orka przedzimowa, uprawa agregatem Roton, siew nawozów, uprawa agregatem Roton. Podstawowe nawożenie mineralne wynosiło: N – 50 kg/ha, P2O5 – 60 kg/ha, K2O – 90 kg/ha, zastosowano Polifoskę 6-20-30 (300kg/ha) i Saletrę amonową 34% (94kg/ha). Siew nasion obydwu zbóż przeprowadzono 31.03.2019r. Do zasilenia pogłównego użyto 30kg N/ha w postaci Mocznika 46% (01.06.2020r.). Zbiory przeprowadzono pod koniec drugiej dekady sierpnia.
Ochrona jęczmienia jarego
Lp. |
Środki ochrony roślin |
Dawka na 1 ha |
Termin zabiegu |
1. |
Nasiona zaprawione oryginalnie |
||
2. |
Fundamentum 700 WG + Asystent |
25 g + 0,1 l |
21.05.2020 r. |
3. |
Boogie Xpro 400 EC + Adob Mn + Adob Cu + Basfoliar 36 Extra + Adob Zn |
1,5 l + 2,0 l + 2,0 l + 2,0 l + 1,0 kg |
29.05.2020 r. |
4. |
Moddus 250 EC |
0,4 l |
30.05.2020 r. |
5. |
Karate Zeon 100 CS |
0,075 l |
15.06.2020 r. |
6. |
Ascra Xpro 260 EC + Basfoliar 12-4-6+S+amino + Basfoliar 36 Extra |
1,5 l + 3,0 l + 3,0 l |
24.06.2020 r. |
Plonowanie odmian jęczmienia jarego.
Lp. |
Odmiana |
Rok wpisania |
Plon dt/ha przy |
1. |
Avatar |
2019 |
46,29 |
2. |
Bente |
2017 |
47,01 |
3. |
Brandon |
2019 |
46,38 |
4. |
Eldorado |
2018 |
45,74 |
5. |
Etoile |
2018 |
45,98 |
6. |
Farmer |
2018 |
50,96 |
7. |
Feedway |
2020 |
56,89 |
8. |
Kucyk |
2012 |
51,39 |
9. |
Laureate |
CCA● |
45,78 |
10. |
MHR Fajter |
2018 |
53,83 |
11. |
MHR Filar |
2019 |
39,67 |
12. |
MHR Krajan |
2019 |
36,76 |
13. |
Nagradowicki |
2006 |
41,21 |
14. |
Paustian |
2016 |
52,97 |
15. |
Pilote |
2018 |
46,05 |
16. |
Radek |
2015 |
47,87 |
17. |
Ramzes |
2017 |
46,33 |
18. |
Raptus |
2019 |
42,03 |
19. |
Rezus |
2018 |
45,66 |
20. |
Rubaszek |
2014 |
39,94 |
21. |
Runner |
2018 |
48,98 |
22. |
Soldo |
2013 |
45,44 |
23. |
Solist |
CCA● |
38,65 |
24. |
Texas |
2017 |
37,47 |
Średnia: |
45,80 |
W minionym sezonie wegetacyjnym (2020r.) istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost i rozwój jęczmienia jarego było wyleganie i to już na początku kłoszenia na skutek intensywnych opadów w czerwcu.. Średni plon 24. odmian wyniósł 45,80 dt/1ha a najwyżej plonującą okazała się odmiana Feedway – 56,89 dt/ha. Wysokie plony, ponad 50dt/ha, wydały również odmiany – MHR Fajter, Paustian, Kucyk i Farmer. Przeciwstawną grupę odmian, tzn. plonujących nisko (36,76 – 39,94dt/ha), stanowiły – MHR Krajan, Texas, MHR Filar, Rubaszek.
Ochrona owsa
Lp. |
Środki ochrony roślin |
Dawka na 1 ha |
Termin zabiegu |
1. |
Nasiona zaprawiane oryginalnie |
||
2. |
Gold 450 EC |
1,25 l |
21.05.2020 r. |
3. |
Stabilan 750 SL |
1,5 l |
30.05.2020 r. |
4. |
Daskor 440 EC |
0,6 l |
15.06.2020 r. |
Plonowanie odmian owsa
Lp. |
Odmiana |
Rok wpisania do rejestru |
Plon dt/ha przy 14% wilgotności |
1. |
Bingo |
2009 |
59,69 |
2. |
Figaro |
2019 |
53,03 |
3. |
Gniady |
2007 |
47,03 |
4. |
Kozak |
2017 |
54,02 |
5. |
Lion |
2018 |
57,68 |
6. |
MHR Harem* |
2020 |
40,18 |
7. |
Monsun |
2017 |
53,65 |
8. |
Poseidon |
CCA● |
44,49 |
9. |
Refleks |
2019 |
73,89 |
10. |
Romulus |
2016 |
65,88 |
Średnia |
54,95 |
* - odmiana nieoplewiona
Większość odmian owsa w kolekcji reprezentowała formę oplewioną, również odmiana brązowoziarnista – Gniady. Jedyną odmianą nieoplewioną była MHR Harem. Podobnie jak w przypadku jęczmienia jarego na wegetację roślin znaczny wpływ miało wylegnięcie roślin spowodowane czerwcowymi opadami. Zdecydowanie najlepiej pod względem plonowania wypadła odmiana Refleks (73,89 dt/ha) zaś najgorzej MHR Harem (40,18 dt/ha), jednak jak na odmianę nagonasienną wynik ten jest dobry. Do plonujących wysoko zaliczyć należy również odmianę Romulus (65,88 dt/ha) oraz odmiany Bingo i i Lion, które wydały plony przewyższające średnią dla całej kolekcji..
Marek Pałka