Wójt/Burmistrz/Prezydent w swej kompetencji ma zadanie w sytuacji wystąpienia szkód w gospodarstwach rolnych spowodowanych przez grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsuniecie ziemi, lawinę, niezwłocznie poinformować Wojewodę o skali i zakresie czasowym zaistnienia niekorzystnego zjawiska atmosferycznego mającego wpływ na szkody w uprawach rolnych i wystąpienie z wnioskiem o powołanie Komisji gminnych, które mają za zadanie szacowanie strat. To Wójt/Burmistrz/Prezydent odpowiada za właściwe zakwalifikowanie zjawiska atmosferycznego m.in. na podstawie informacji zawartych we wnioskach złożonych w Urzędach Gmin/Miast (właściwych ze względu na położenie gruntów) przez producentów rolnych, którzy ponieśli straty w swych gospodarstwach.
Komisja Gminna składa się z co najmniej trzech członków, przedstawiciela:
- Wójta (Burmistrza, Prezydenta) Gminy (Miasta),
- Dyrektora Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego,
- Zarządu Podkarpackiej Izby Rolniczej.
Należy pamiętać, iż wyznaczony członek komisji nie może jednocześnie szacować szkód we własnym gospodarstwie rolnym. Wówczas do prac komisji powinna zostać wyznaczona inna osoba.
Osoby, wchodzące w skład komisji powinny posiadać wykształcenie wyższe lub średnie w zakresie rolnictwa, ekonomiki rolnictwa lub rybactwa albo co najmniej pięcioletni staż w prowadzeniu gospodarstwa rolnego potwierdzonego przez sołtysa. Jeżeli szacowanie szkód następuje w budynkach lub budowlach służących do prowadzenia działalności rolniczej co najmniej jeden członek komisji musi mieć wykształcenie lub doświadczenie zawodowe w zakresie budownictwa.
Komisja dokonuje na wniosek (załącznik nr 1) producenta rolnego lustracji na miejscu, jak również szacunków zakresu i wysokości poniesionych szkód, sporządza indywidualne protokoły z szacowań oraz zbiorcze zestawienia strat w gminie, którego to jeden egzemplarz przedkłada się Wojewódzkiej Komisji. W sytuacji, gdy gospodarstwo rolne położone jest na obszarze co najmniej dwóch gmin (miast, miast i gmin), w których wystąpiły szkody, szacowania dokonuje komisja właściwa ze względu na miejsce wystąpienia szkód, zaś protokół zbiorczy, będący podsumowaniem i obliczeniem wysokości szkód w stosunku do całego gospodarstwa, sporządza komisja właściwa ze względu na siedzibę gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego produkcji rolnej. W sytuacji, gdy grunty znajdują się na obszarze co najmniej dwóch województw, w których wystąpiły straty, szacowania dokonuje komisja właściwa ze względu na miejsce wystąpienia szkód, przygotowując jednocześnie protokoły cząstkowe, zaś protokół zbiorczy, z całego gospodarstwa, sporządza komisja właściwa ze względu na miejsce położenia największej części gospodarstwa.
Wnioski o szacowanie strat spowodowane przez suszę w nasadzeniach wieloletnich składa się drogą elektroniczną za pomocą aplikacji dostępnej na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego ds. informatyzacji. Komisja szacuje jedynie, gdy straty powstały w środkach trwałych.
Przy szacowaniu minimalna powierzchnia uprawy nie może być mniejsza niż 0,1 ha (z wyjątkiem upraw pod osłonami), w razie kilkukrotnego uszkodzenia tej samej uprawy, wysokość każdej następnej szkody ustala się z uwzględnieniem wysokości poprzednio ustalonych szkód w skali całego gospodarstwa rolnego, szacując straty w łąkach maksymalny poziom dla łąk dwukośnych wynosi odpowiednio: I pokos 60%, II pokos 40%, dla łąk trójkośnych: I pokos 50%, II pokos 30%, III pokos 20%, w przypadku szkód w uprawach spowodowanych przez niekorzystne zjawiska atmosferyczne w terminie do 20 maja wymagających zaorania lub ponownego obsiewu, poziom szkód w uprawach ustala się na poziomie nie wyżej niż 50% (nie dotyczy szkód w owocach).
Komisja dokonuje szacowania strat bez zbędnej zwłoki, maksymalnie w terminie do 2 miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego wystąpienia tych szkód, jednak nie później niż: od wschodów do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji, w terminie do 3 miesięcy od wystąpienia gradu, deszczu nawalnego, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny – w przypadku szkód w środku trwałym, w terminie do 12 miesięcy od ustąpienia wody umożliwiającego komisji rozpoczęcie szacowania szkód – w przypadku szacowania szkód w budynkach spowodowanych przez powódź, dwukrotnie w przypadku szkód w drzewach owocowych, jako środka trwałego, spowodowanych przez ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź lub grad (I raz do 2 miesięcy od powstania szkód - sporządza się protokół wstępny z oględzin i II raz nie później niż do 12 miesięcy od powstania szkód – zakończone protokołem ostatecznym).
Po przeprowadzonych szacunkach strat Komisja Gminna sporządza zbiorcze zestawienie strat z terenu danej gminy, odrębnie dla każdej klęski. Zbiorcze zestawienia strat wraz z protokołami przekazywane są do Wojewody w terminie 30 dni od szacowania szkód w przypadku protokołów zbiorczych w terminie 45 dni.
Całkowita powierzchnia upraw rolnych musi być zgodna z wnioskiem o przyznanie płatności bezpośrednich składanym do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Opracowanie: Agnieszka Zygar
Dział Ekonomiki i Zarządzania Gospodarstwem
Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale.
Źródło:
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 roku w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U.2015 poz.187 ze zm.),
- Zarządzenie nr 120/20 Wojewody Podkarpackiego z dnia 24 czerwca 2020 r. ze zm. w sprawie powołania Gminnych Komisji ds. szacowania i zakresu strat poniesionych na terenie województwa podkarpackiego w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcia ziemi lub lawinę.