W ostatnich latach ceny zbóż i oleju napędowego znacznie wzrosły. Na wykresie poniżej przedstawiono ich wartości w ostatnich trzech latach. W celu pokazania relacji ceny ON do ceny pszenicy paszowej, wykorzystano dane gromadzone w Podkarpackim Ośrodku Doradztwa Rolniczego oraz średnie ceny oleju napędowego w województwie podkarpackim.
Na wykresie poniżej przedstawiono średnią cenę pszenicy paszowej w województwie podkarpackim na przestrzeni ostatnich trzech lat. Obliczoną na podstawie cen tego zboża funkcjonujących w podmiotach skupujących na terenie województwa podkarpackiego.
W analizowanym okresie zauważyć należy wyraźny wzrost cen skupu pszenicy paszowej. Na początku 2020 r. kształtowały się one na poziomie 60 zł/dt, i były dość stabilne (poza małymi wyjątkami w maju 2020 r.) do okresu pożniwnego. Znaczący wzrost cen możemy zaobserwować od listopada 2020 r., kiedy to przekroczony został pułap 70 zł/dt, trend z tendencją wzrostową został utrzymany do maja 2022 r. kiedy to cena w skupach wynosiła 145 zł/dt. Czynnikami wpływającymi na wzrost cen skupu były między innymi: warunki atmosferyczne (przymrozki wiosenne, susza w okresie wegetacji), wzrost cen nawozów mineralnych oraz słaba ich dostępność, galopująca inflacja, jak też działania wojenne na Ukrainie.
Poniżej przedstawiono średnie ceny oleju napędowego w ujęciu trzyletnim.
Analizując przedstawione dane, należy zauważyć spore wahania w tym okresie.
W maju 2020 r. nastąpił gwałtowny spadek średniej ceny ON do poziomu 3,81 zł/l. Był to czas zmagania się z I falą pandemii COVID 19, kiedy to obowiązywały ograniczenia również i w transporcie. Na rynku paliw pojawiła się nadprodukcja i problemy z magazynowaniem nadmiaru produkcji surowcowej. Po tym spadku w kolejnych miesiącach 2020 r., 2021 r. i 2022 r. można zaobserwować ciągły wzrost cen. Początek roku 2022 i wybuch wojny na Ukrainie, powodujący brak stabilności gospodarczej w Europie i jeszcze większy kryzys ekonomiczny, spowodował znaczący wzrost cen oleju napędowego.
Relację średniej ceny oleju napędowego do średniej ceny pszenicy paszowej przedstawiono na poniższym wykresie.
Przyrównując średnią cenę oleju napędowego do średnich cen pszenicy paszowej, należy zauważyć okresowe braki stabilności. Najmniej korzystną relację zaobserwowano w styczniu 2020 r., gdzie na zakup 100 l oleju napędowego rolnicy musieli sprzedać ponad 8,5 dt pszenicy, wówczas opłacalność produkcji tego zboża była najniższa. Najkorzystniejsza relacja utrzymywała się od grudnia 2021 r. do lutego 2022 r. w miesiącach tych na zakup 100 l ON trzeba było wydać równowartość przychodów ze sprzedaży poniżej 5 dt pszenicy paszowej. Od listopada 2021 r. do lutego 2022 r. relacja była korzystna, mimo wysokiej ceny oleju napędowego, taka sytuacja jest spowodowana stale wzrastającym w tym okresie cenom pszenicy paszowej.
Opracowanie na podstawie lit: Barbara Pięciak
PODR Boguchwała